Redüktör
Açıklamalar
Dişliler
Helis
alın dişliler ve helis konik dişliler alaşımlı sementasyon çeliklerinden imal
edilmektedir. Dişlilerin talaş kaldırma işlemleri (torna, diş açma, çapak alma
ve kama yeri) yapıldıktan sonra, dişli modülüne uygun sementasyon derinliği ve
58 - 60 HRC yüzey sertliği sağlanacak şekilde ısıl işlemleri yapılır. Isıl
işlemlerinden sonra dişli millerin rulman yerleri, dişli delikleri ve
dişlilerin diş profilleri taşlanır. Dişlilerde yapılan profil kaydırmalarla,
özellikle pinyon dişlilerdeki alt kesilmeler önlenmiştir. Diş profillerinin
taşlanması redüktörün sessiz çalışmasını sağlar.
Miller
Redüktörlerin
giriş milleri genellikle pinyon dişli mildir. Bu durumda giriş dişli milleri
malzemesi sementasyon çeliğidir. Redüktör giriş milindeki pinyon dişli, giriş
miline geçme ise giriş mili malzemesi C45 imalat çeliğidir.
Redüktör
çıkış milleri yine C45 malzemeden imal edilir. Giriş ve çıkış milleri Ø50 mm
çap ölçüsüne kadar k6 toleransta, Ø50mm den büyük çaplarda ise m6
toleransta taşlanır. Mil uçlarına DIN 332' ye uygun olarak vidalı merkezleme ve
çektirme deliği delinmiştir. Giriş ve çıkış milleri üzerindeki kama yuvaları ve
kamalar DIN 6885/1'e göre işlenmiştir. Giriş ve çıkış millerinin kamaları
redüktörle birlikte verilir.
Yataklar
Redüktör
mil ve dişlilerin yataklarında konik masuralı veya oynak silindirik masuralı
rulmanlar kullanılmaktadır. Rulman ömürleri en az 50.000 saat olacak şekilde
seçimleri yapılır.
Gövdeler
Redüktör
gövdeleri GG 20 kalitede gri pik dökümdür. Gövdeler istek üzerine GGG-42 kalite
sfero dökümden yapılabilir. Özel redüktör gövdeleri çelik kaynaklı
konstrüksiyon yapılmaktadır.
Gövdelerin
üzerinde yağ doldurma ve boşaltma tapaları, yağ seviye göstergesi bulunur. Bazı
redüktör modellerinde bütün dişlilerin görülebileceği gözetleme kapakları ve
ağır redüktörlerde kaldırma halkaları vardır. Redüktörlerin yağ doldurma
tapaları aynı zamanda havalandırma deliği görevini üstlenir.
Sızdırmazlık
Redüktör
gövde ve kapakları arasındaki sızdırmazlık sıvı conta ile; giriş ve çıkış
millerinin sızdırmazlığı ise lastik yağ keçeleri ile sağlanır.
Millerin
bağlanması
Redüktör
çıkış milleri iş makinesine elastik veya rijit kavramalarla, alın dişlilerle,
zincir dişli sistemleri ile bağlanabilir.
Kavramalarla bağlamada mil eksenlerinin çok iyi ayarlanması, mil eksenleri
arasındaki açısal ve doğrusal sapmaların minimuma indirilmesi, millerin,
rulmanların ve kavramanın ömrünü uzattığı gibi, sistemin titreşimsiz
çalışmasını da sağlar. Dişlilerle bağlamada millerin birbirine paralel olması
ve dişlilerin tüm diş yüzeyi boyunca birbirini kavraması gerekir.
Redüktör giriş millerini motora; kayış-kasnak sistemleri, elastik kavramalar,
hidrolik veya elektromanyetik lamelli kavramalarla bağlamak uygundur.
Kavramalarla bağlamada millerin koaksiyal (eş eksenli); kayış-kasnak
sistemlerinde ise millerin birbirine paralelliğinin sağlanması; bağlama
elemanlarının, motor ve redüktör mili rulmanlarının ömrü ve sistemin
titreşimsiz çalışması için gereklidir.
Yağlama
Yatay
konumda çalışan redüktörlerde yağlama, banyolu çarpma yağlama yöntemi ile
sağlanmaktadır. Redüktörün taşıyacağı güç, termal güç sınırına yakın veya onun
üstündeyse, redüktörün yağlanması cebri sirkülasyonlu, püskürtmeli ve gerekirse
cebri soğutmalı yağlama sistemleri ile sağlanır.
Düşey konumda çalışan redüktörlerde yatay konumlu redüktörler gibi banyolu
yağlama ile yağlanır. Ancak düşey konumlu redüktörlerde çarpma yağlama imkanı
olmadığı için redüktörün yağ seviyesinin yüksek olması, genellikle de
redüktörün tamamen yağla doldurulması gerekir.
Düşey konumlu redüktörlerin yağlanmasında ikinci çözüm yolu cebri sirkülasyonlu
yağlamadır. Redüktörün üst kısmında bulunan dişli ve rulmanlara yağ direkt
olarak püskürtülerek yağlanmaları sağlanır. Cebri sirkülasyonlu yağlama
sisteminde redüktörün tamamının yağla dolması gerekmediği için yağın ısınması
ve taşması gibi sorunlar da ortadan kalkar.
Verim
İlke
olarak düz ve helis alın dişlili redüktörlerin her bir kademesinde %1,5
oranında güç kaybı olur. Helis konik dişlili redüktörlerde güç kaybı her bir
kademe için %2,5 - 3 arasındadır.
Sonsuz
vidalı redüktörün güç kaybı; vida ağız sayısına, vida yükselme açısına, giriş
devrine, sonsuz vida salyangoz dişli çiftinin malzeme ve işleme kalitesine
bağlı olarak %5 - %50 arasında değişir.
Bu
kurala uygun olarak helis alın dişlili redüktörlerde verim:
Bir kademeli (1 dişli çifti) redüktörün verimi % 98,5
İki kademeli (2 dişli çifti) redüktörün verimi % 97
Üç kademeli (3 dişli çifti) redüktörün verimi % 95,5
Dört kademeli (4 dişli çifti) redüktörün verimi % 94
Boya
Redüktörlerin
iç yüzeyleri astar boya, dış yüzeyleri astar boya ve iki kat son kat boya ile
boyanır. Son kat boya selülozik, sentetik veya epoksi olabilir.
Çalıştırma, kalite kontrol ve
sevkiyat
Redüktörler
montaj bitiminde yüksüz olarak çalıştırılıp aşağıdaki kontroller yapılır:
•
Redüktörün sessiz ve titreşimsiz çalışıp çalışmadığı
• Yağ seviyesinin yeterli olup olmadığı
• Yağ keçelerinden ve kapaklardan sızma olup olmadığı.
Kalite kontrolden geçen redüktörler yağları dolu olarak bakım talimatları ile
birlikte çalışmaya hazır olarak teslim edilir.
Redüktör seçimi ve siparişi için
gerekli bilgiler
İşletme
sırasında redüktörün sorun yaratmadan çalışması ve uzun ömürlü olması her
şeyden önce doğru seçim ile mümkündür. Redüktör seçiminin doğru yapılabilmesi
için redüktöre ait teknik bilgilerin ve işletme koşullarının bilinmesi ve
redüktör sipariş verilirken veya teklif alınırken bu bilgilerin firmamıza
aktarılması gerekir.
Aşağıda
belirtilen teknik bilgiler ve işletme koşulları göz önüne alınarak işletme için
en uygun redüktör seçilir. Seçim, redüktörü kullanacak firmanın teknik
elemanlarınca yapılabildiği gibi gerekli bilgilerin firmamıza aktarılması ile
bizce de yapılabilir. Redüktör seçimi yapılırken ekonomik koşullar da göz önüne
alınır ve aynı iş için birden çok redüktör tipi mevcutsa en ekonomik olan
seçilir.
Redüktör seçimi için gerekli
bilgiler:
• Redüktörün
temel değerleri
• Redüktörü çalıştıracak motorun cinsi ve özellikleri
• Redüktörün bağlanacağı iş makinesinin cinsi ve özellikleri
• İşletme koşulları
• Çevre koşulları
• Soğutma olanağı